8 Kasım Dünya Radyoloji Günü


Dr. Suat Günsel Girne Üniversitesi Hastanesi Radyoloji Uzmanı Doç. Dr. Mehmet Alp Dirik, 8 Kasım Dünya Radyoloji Günü dolayısıyla bir açıklama yaptı:

“ X-ışınları başka bir hayal gücünden ve nesnelere başka bir bakış açısından süregelmektedir. Hava alanı güvenliğinden, büyük fabrikalara, yerel hastanelerden, tıbbi laboratuvarlara kadar dünyaya bakışımızı X-ışınları kadar değiştiren bir şey olmadı sanırım. Radyoloji, X-ışınlarının ve diğer yüksek enerjili radyasyonun bilimsel kullanımıdır. Derinin altını, organları ve objeleri görmememizi sağlar. Kamu güvenliği için, halkı tarayarak bizleri tehlikelere karşı uyarır. Yeni yapılan materyallere bakar, potansiyel tasarım hatalarını araştırmakla kalmaz; doktorların hastalıkları ve yaraları tespit edip tedavi etmelerini sağlayarak her yıl sayısız hayat kurtarır. Sadece mamografi bile göğüs kanserinden ölüm riskini %30 azaltır. Aslında bir şeylerin ötesini radyoloji sayesinde görebilme durumu, tamamen tesadüf üzerine keşfedilmiştir.

Wilhelm Conrad Röntgen; Würzburg Üniversitesi’nde çalışan bir Fizik profesörüdür. Röntgen, “Crookes tüpü” adı verilen içi boş bir cam tüpün içine yerleştirilen iki elektrottan (anot ve katot) oluşan bir deney düzeneği ile çalışıyordu. Katottan kopan elektronlar anoda ulaşamadan cama çarparak, floresan adı verilen ışık parlamaları meydana getirmekteydi.  Deneyi biraz değiştirerek ışık geçirmez bir siyah kutunun içine tüpü yerleştirdi ve ışık geçirgenliğini daha iyi anlayabilmek için odayı kararttı. Bu deneyi her tekrarladığında karanlık odada gözüne bir ışıltı takılıyordu. Kartonun bir parçası floresan gibi duruyor, parlıyordu. Röntgen, böyle bir durumla karşılaşmayı hiç beklemiyordu. Bu durumu daha iyi anlayabilmek için araştırmalara başladı. Siyah kutu ve parlayan karton arasında ellerini salladığında kendi kemiklerini görüyordu. Büyük bir şaşkınlık içinde günlerce araştırma yaptıktan sonra eşini deney için laboratuvara getirdi. Böylece dünyanın ilk röntgen filmi ortaya çıkmış oldu. Profesör Röntgen, evrimsel bir alet keşfettiğinin farkındaydı ve kutudaki radyasyon onu oldukça şaşırtıyordu. Bunu mat yüzeyden geçebilen yeni bir ışın olarak tanımladı ve adını bilinmeyen anlamında ‘’X-ışınları’’ koydu. Daha sonraları bu ışın “Röntgen ışınları” olarak anılacaktı.

Sonraki ay Röntgen, bilim adamlarını toplayarak X-ışınlarını tanıtmıştır. Mucizevi teknolojinin haberi ışık hızıyla dünyaya yayılmıştır. Bir yıldan kısa bir süre sonra doktorlar Dartmouth Üniversitesi’nde ilk tıbbi röntgeni çekmişlerdir. Görüntü biraz bulanık ama hastanın kemik yapısını açıkça göstermektedir, böylece yeni bir tıbbi teşhis yöntemi doğmuştur. Prof. Röntgen’in ailesi ve arkadaşları keşfin patentini alması için ısrar etse de kendisi ret etmiştir. Bu teknolojinin tıbbi ve bilimsel çevrelerde kullanılabilmesi gerektiğini düşünmüştür. Bu arada birçok bilim adamı bu buluşu modern fiziğin başlangıcı olarak kabul etmiştir.

Prof. Dr. Röntgen, 1901 yılında Fizik dalında Nobel ödülünü almıştır. Ayrıca X-ışınını bulduğu zaman deneylerinde elini kullandığı için aşırı dozda X ışınına maruz kaldığından dolayı parmaklarını kaybetmiştir.

Radyoloji; X ışınları ve diğer görüntüleme yöntemlerinin tıpta tanı ve tedavi amacıyla kullanılmasıdır. Tanı ve tedavi amacıyla kullanılan yöntemlerden bazıları; ultrason, bilgisayarlı tomografi (CT), manyetik rezonans görüntüleme(MR), nükleer tıp yöntemleri, pozitron emisyon tomografi (PET), mamografi, floroskopi ve X ışını kullanan diğer bazı yöntemler olarak sıralanabilir. Bu yöntemlerin tanı amacıyla kullanımı elde edilen görüntülerden hastalıkların tespitinde yararlanılması şeklinde olurken, tedavi amacıyla kullanımı ise bazı cerrahi işlemlerin görüntüleme yöntemleri sayesinde daha az zararla yapılmasını sağlamaktadır. Radyoloji iki ana başlığa ayrılır. Bunlar, “Diagnostik Radyoloji” ve “Radyoterapi”dir. X-ışınlarının radyasyon yoluyla, tümör ve kanser tedavisinde başarılı olduğunu bile kanıtlıyor. Bu keşif, sayısız insanın hayatını değiştiriyor.  Bunların hepsi karanlık bir laboratuvardaki anlık ışıltı sayesinde oldu.

Tüm Radyoloji çalışanlarının radyoloji günü kutlu olsun…”