“Ulaşım yollarının yayalar ve her türlü taşıt tarafından kullanılması” olarak tanımlanan trafiğin, ulaşımda kullanılan araçların teknolojinin yardımıyla gelişmesi, hızlanması ve çeşitlenmesi ile tüm dünyada giderek arttığını kaydeden Dr. Suat Günsel Girne Üniversitesi Pratisyen Hekimi Aziz Okay Tabuk, bu artışın trafik kazaları ve yaralanmalarında da artışı beraberinde getirdiğini belirtti. Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) verilerine göre her yıl 1,25 milyon kişinin kara yollarında geçirdiği kaza sonrasında yaşamını yitirdiğini ve on milyonlarcasınında yaralandığını ya da sakat kaldığını ifade eden Aziz Okay Tabuk, 1-8 Mayıs Trafik ve İlkyardım Haftası dolayısıyla bir açıklamada bulundu.

Birleşmiş Milletler Örgütü (BM) üyesi olan ülkelerden alınan bilgiler ve istatistiksel veriler sonucunda “yol güvenliği ve çevre” alanında önlemler almak gereğinin duyulduğunu ve eylem planları hazırlandığını hatırlatan Tabuk, konu ile ilgili olarak DSÖ’nün görevlendirildiğini ve tüm üye ülkelerin gerek devlet düzeyinde, gerek sivil toplum kuruluşları düzeyinde harekete geçerek farkındalık ve uyarı eylemi yapmalarının istendiğini belirtti. “Bu karar 2007 yılının Nisan ayında uygulamaya konulmuş ve “Birleşmiş Milletler Küresel Yol Güvenliği Haftası” takvime alınmıştır. Aslında bazı ülkelerde daha önceleri de “Trafik Günü”, “Trafik Haftası” gibi etkinlikler düzenlenmekteydi. Türkiye de bu ülkeler arasında yer almaktadır. Ancak Birleşmiş Milletler Örgütü’nün amacı diğer pek çok ülkede uygulanmayan böyle bir farkındalık ve uyarı eyleminin yaygınlaştırılması ve etkinleştirilmesi olduğundan tüm Dünyanın bu konuyu her yıl Mayıs ayında gündemine alması hedeflenmiştir.” diyen Aziz Okay Tabuk açıklamasının devamında şunları kaydetti:

“Türkiye ve KKTC’de trafik kazalarının önlenmesi, toplumda farkındalık oluşturulması amacıyla her yıl Mayıs ayının ilk haftası “Trafik ve İlkyardım Haftası” olarak daha önceden kabul edilmiş olup çeşitli etkinlikler düzenlenmektedir.

Trafik Kazalarından Kaynaklanan Ölümlerin %59’unu Genç Yetişkinler Oluşturmaktadır
Dünyadaki karayolu trafik kazalarından kaynaklanan ölümlerin %59’unu 15-44 yaş arası yaşamın en verimli ve aktif olduğu genç yetişkinler oluşturmaktadır. Ayrıca bu ölümlerin neredeyse tümü (%92) düşük ve orta gelirli ülkelerde meydana gelmektedir. Bu ölümlü ve yaralanmalı trafik kazalarının ekonomik yükü ise milyarlarca Amerikan Doları’nı bulmaktadır. Acil önlem alınmadığı takdirde, bugünkü eğilim devam ederse, 2030 yılında karayolu trafik ölümlerinin tüm ölümler arasında beşinci sırada yer alacağı tahmin edilmektedir. Türkiye İstatistik Kurumu 2016 verilerine göre Türkiye’de yaklaşık olarak 1,2 milyon trafik kazası olmuştur. Maddi hasarın dışında bu kazaların %15,6’sı ölümlü-yaralanmalı olup 7300 kişi yaşamını yitirmiş, 303812 kişi ise yaralanmıştır. Ölen kişilerin yaş dağılımı ile ilgili bir bilgi olmamakla beraber ölenlerin %77,9’u erkek, %22,1’i kadındır.

Trafik kurallarına uyulmadığı ve gerekli alt yapının oluşturulmadığı ülkelerde yolu kullanan yayalara, bisikletlilere, iki tekerlekli motorlu araç sürücülerine ve yolcularına “İncinebilir Yol Kullanıcıları” denmektedir. Dünya genelinde genel olarak tüm trafik ölümlerinin yarısını “İncinebilir Yol Kullanıcıları” oluşturmaktadır.Türkiye’de 2016 yılında gerçekleşen kazalarda ölen kişilerin %23,4’ünü yayalar, %11’ini ise motosiklet sürücüleri oluşturmaktadır.

Önlem alınması gereken trafik kaza nedenleri öncelik sırasına göre şunlardır;

HIZ:Tüm trafik kazalarının yaklaşık üçte birinin gerçekleşmesinde hızın katkısı var. Hızda %5 lik artış ölümlü kazaları %20 artırır. Hızda her 1 km/saatlik artış ölümlü kaza riskini %5 artırmaktadır.

EMNİYET KEMERİ:Emniyet kemeri trafik kazalarında ölümleri %40-65 oranında azaltmaktadır.

CEP TELEFONU:Araç sürerken cep telefonu ile konuşma halinde kaza olasılığı dört kat artmaktadır. Sürücünün refleks süresi %18 azalır ve bu da duruş mesafesini uzatır. Direksiyonu tek elle kullanmak kontrolu %25 zayıflatır. Araç kiti veya kulaklık kullanılsa dahi dikkat dağılımı kazaya neden olmaktadır.

ALKOL:Yol güvenliğinde alkollü araç sürmenin riski tartışma konusu dahi edilemez.

KASK:Bugün Türkiye’de 2,5 milyon motosiklet yollarda hareket halindedir. Maalesef sürücülerin çoğunluğu kask kullanmamaktadır ve kaza riski bilincine sahip değillerdir. Ayrıca mevzuatımızda da motosikletlerle ilgili yeterli hüküm bulunmamaktadır.

İLK YARDIM:İlk yardım uzun zamandan beri üzerinde önemle durulan bir konudur. Trafik kazalarında ölümlerin %10’u ilk 5 dakikada, %50’si ilk 30 dakikada olmaktadır. 30 dakika içinde bir hayat kurtarmak mümkündür.Bu gibi acil durumlarda çevredeki kişilerin nasıl davranacağını, hangi durumda nasıl bir yöntem uygulayacağını bilmesi ve ilk önlemleri alması kazazede için yaşamsal önem taşır. Bu nedenle, bireylere kazalarda yaralananların yaşamını kurtarabilecek ilkyardım becerileri eğitimi verilmelidir.

Yol güvenliğinin paylaşılması gereken bir sorumluluk olduğu göz ardı edilmemelidir. Günümüzde karayolları trafik sistemlerinde riskleri azaltabilmek için hükümetlerin, özel sektörün, sivil toplum kuruluşlarının ve uluslararası birimlerin konuyu üstlenmeleri, taahhütte bulunmaları ve konuyla ilgili kararları bilgilenerek almaları gerekmektedir. Ayrıca her konuda olduğu gibi çözüm için yol mühendisleri, motorlu taşıt tasarımcıları, yasaları uygulayacak görevliler, sağlık çalışanları ve sivil toplum grupları gibi birçok farklı kesimin bu sürece katılımı gerekmektedir.

Hem ülkemizde hem de dünyada önlenebilir ölüm ve sakatlığa da yol açabilen yaralanma nedenlerinden biri olan trafik kazaları önemli bir halk sağlığı sorunudur.Karayolu kazalarını önleyici çalışmalar, hastaneye sevk edilenlerin sayısını azaltmak ve yaralanmaların ciddiyetini azaltması nedeniyle halk sağlığı bakımından önemlidir. Eğer daha fazla insan kendisini güvende hissederek yürümeyi ya da bisiklete binmeyi otomobil kullanmaya tercih edebilirse, halk sağlığı açısından o kadar büyük bir kazanım elde edilmiş olacaktır.

2020’de 2009 yılına oranla trafik kazalarına bağlı ölümlerin %50 azaltılmasını hedefleyen DSÖ’nün de önemle üzerinde durduğu gibi; “Küresel olarak trafik kazalarında yaralanmaların temelinde hız yatmaktadır. Ülkeler sadece bu önemli riski ele alsalar, hem hayatlar kurtarılacak hem de yürüyenlerde, bisiklete binenlerde sağlanacak artışın sağlık üzerindeki sonsuz faydaları da güvenli yolların getireceğibir kazanım olacaktır”.