Dr. Suat Günsel Girne Üniversitesi Hastanesi Üroloji Ana Bilim Dalı Uzmanı Doç. Dr. Ç. Volkan Öztekin, Dünya Böbrek Günü dolayısıyla, böbreklerin yaşamsal öneme sahip organlar olduğunu belirten, Doç. Dr. Ç. Volkan Öztekin, her iki böbreği de olmayan ya da çalışmayan bir insanın diyaliz tedavisi almadan ya da böbrek nakli olmadan hayatta kalmasının mümkün olmadığını ifade etti.Öztekin, böbreğin fonksiyon gören kısmının kendisine ait veya başka sistemik bozukluklar sonucu gelişen çok çeşitli rahatsızlıkları olabileceği gibi, böbrek kitleleri, böbrek ve üriner sistem taşları ve üriner enfeksiyonlar gibi hastalıkların da böbrek sağlığını bozabildiğini söyledi.
Dünya Böbrek Günü
Her yıl mart ayının 2. Perşembe günü kutlanan “Dünya Böbrek Günü”nde, amacın, böbrek kaynaklı sağlık sorunları ile ilgili farkındalık yaratmak ve eğitici faaliyetlerde bulunmak olduğunu belirten Dr. Öztekin, “Bu hedef doğrultusunda tüm dünyada yürüyüşler, bilimsel toplantılar, medya yayınları yapılarak insanların Kronik böbrek hastalığı ve önlenmesi ile ilgili bilgilenmesi ve bilinçlenmesi sağlanmaya çalışılmaktadır.” dedi.
Girne Üniversitesi Hastanesi Üroloji Ana Bilim Dalı Uzmanı Doç. Dr. Ç. Volkan Öztekin açıklamasının devamında şunları kaydetti:
“Böbrek sağlığı ile ilgili korkulan ve çekinilen nokta bir kişide kronik böbrek hastalığı gelişmesidir.Kronik böbrek hastalığı (KBH)kabaca, nedeni ne olursa olsun hastanın böbrek fonksiyonlarının uzun süreli, geri dönüşsüz şekilde gerekli ve yeterli düzeyin altına inmesi olarak tanımlanabilir. KBH farkedilmez ise genellikle ilerler ve son dönem KBH olarak adlandırılan safhaya ulaşır.
KKTC, KBH görülme sıklığında ikinci sırada
Kronik böbrek hastalığı, dünyada son yıllarda bir salgın oluşturduğu kabul edilen oldukça sık görülen bir hastalıktır. Dünyadaki erişkinlerin yaklaşık %10’unda KBH olduğu tahmin edilmektedir. Türkiye’de ise erişkin nüfusun yaklaşık %16 sında çeşitli evrelerde KBH olduğu bilinmektedir. KBH, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyetin’de de önemli bir sağlık sorunudur. Yapılan bir çalışmada KKTC’de son dönem KBH sıklığının Avrupa ülkeleri içinde Türkiye’den sonra en yüksek ülke olduğu gösterilmiştir. İngiliz toplumunda son dönem KBH sıklığı 1milyon kişide 126 iken KKTC’de bu oran 1 milyon kişide 234 olarak saptanmıştır.
KBH’ların bakım ve tedavi maliyetleri ülke ekonomileri için ağır bir yük
Kronik böbrek hastalığı, bir insanın ölüm ve maluliyet riskini sağlıklı bireylere göre 10 ile 30 kat arttırmaktadır, ayrıca yaşam kalitesini bozarak aile ve sosyal yaşantılarını da olumsuz etkilemektedir. Son dönem KBH’ların bakım ve tedavi maliyetleri ülkelerin ekonomileri için de ağır bir yük oluşturmaktadır. Dünyada son dönem KBH tedavisi için yılda 1 trilyon doların üzerinde harcama yapılmaktadır. Türkiye’de ise son dönem KBH nedeniyle diyaliz uygulanan ya da böbrek nakli yapılmış yaklaşık 60000 hasta mevcuttur ve tüm sağlık bütçesinin %5’i bu hastalara harcanmaktadır.
En büyük sorun KBH’nın sessiz ilerlemesi
KBH ilerleyicidir, fakat erken saptanabilirse hem KBH ile ilgili genel önlemlerin uygulanması ve hem de altta yatan bir neden bulunduğunda bunun tedavisi ile ilerlemesi yavaşlatılabilmekte, hatta durdurulabilmektedir. Buradaki sorunKBH’nın genellikle sessiz seyretmesi ve ilerlemeden önce tespit edilmesinin güç olmasıdır. Bu zorluğun aşılması için koruyucu tıp çerçevesinde toplumsal ölçekte yaşam tarzı değişikliklerinin özendirilmesi ve KBH açısından yüksek riskli olan kişilere tarama testlerinin yapılması gerekmektedir.
Kronik böbrek hastalığı ile nasıl bir mücadele yolu izlenmelidir?
KBH’nın önlenmesi tedavi edilmesinden daha kolaydır. Bu amaç için ulusal ölçekte sağlıklı yaşam tarzına geçiş değişikliklerinin öğretilmesi ve özendirilmesi gereklidir, bunlar arasında:
- Düzenli egzersiz yapılması, ideal vücut ağırlığına ulaşılması ve bunun korunması
- Sağlıklı beslenme
- Tuz kısıtlaması
- Bol su içilmesi
- Tütün ve aşırı miktarda alkol tüketilmemesi ve en önemli önlemlerden biri olarak
- Gereksiz ve aşırı miktarda ağrı kesici kullanılmaması sayılabilir.
KBH tetkikleri basittir ama sağlayacağı yararlar çok önemlidir!
Ayrıca, KBH gelişme riski normal popülasyondan yüksek olan:
Şeker hastalığı, tansiyon yüksekliği ve kalp damar hastalıkları olanlarda, aşırı kilolu bireylerde, yaşlılarda ve ailesinde KBH öyküsü olanlarda KBH taraması yapılmalıdır. KBH için yapılacak tarama kan ve idrar tetkikleri ile yapılabilen basit bir işlem olmakla birlikte sağlayacağı potansiyel yararlar hem birey hem toplum sağlığı ve hem de ekonomik açıdan önemlidir.
Bu önemli sağlık sorunu ile ilgili farkındalık yaratmak ve eğitici faaliyetlerde bulunmak amacıyla her yıl mart ayının 2. Perşembe günü “dünya böbrek günü” olarak kutlanmakta, tüm dünyada yürüyüşler, bilimsel toplantılar, medya yayınları yapılarak insanların KBH ve önlenmesi ile ilgili bilgilenmesi ve bilinçlenmesi sağlanmaya çalışılmaktadır” açıklamasında bulunan Öztekin, ülkemizde son zamanlarda artış gösteren böbrek yetmezliği konusunda herkesi tedavisini ertelememeye ve sağlığını önemsemeye çağırdı.