Dr. Suat Günsel Girne Üniversitesi Hastanesi Göğüs Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Füsun Yıldız , Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı (KOAH) ‘ın özellikle 40 yaş ve üzerinde görülen, sigara dumanı ve diğer zararlı gaz ve parçacıklara maruz kalınması sonucu gelişen ,havayollarının ilerleyici bir hastalığı olduğunu açıkladı. KOAH tanımı içinde “Kronik Bronşit” ve “Amfizem”in birlikte yer aldığını söyleyen Yıldız, ilerleyici hava akımı kısıtlaması, gaz değişimdeki değişiklikler nefes darlığı ve/veya kronik öksürük ve balgam çıkarma gibi şikayetlere neden olduğunu ifade etti. Prof. Dr. Füsun Yıldız hastalığın ilk aşamalarında ortaya çıkan öksürük yakınmasının aslında hastalığın ilk belirtisi olduğunu ancak genellikle bu şikayetin sigaraya bağlanması sebebiyle hastanın doktora geç başvurduğunu söyledi. Hastalığın ilk aşamada saptanabilmesi durumunda ilerlemesinin durdurulabildiğini belirten Göğüs Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Füsun Yıldız, nefes darlığı yakınmasının başlamasının ise hastalığın ileri evreye geçtiğini düşündürdüğünü vurguladı.

Günümüzde tüm dünyada 3. ölüm nedeni haline gelen KOAH’nın tüm ölümlerin de %5.5’inden sorumlu olduğunun altını çizen Dr. Suat Günsel Girne Üniversitesi Hastanesi Göğüs Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Füsun Yıldız 20 Kasım Dünya KOAH Günü hakkındaki açıklamasının devamında şu önemli noktalara yanıt verdi:

KOAH neden ortaya çıkar?
KOAH gelişiminden %80-90 oranında sigara içimi sorumludur. Sigaraya başlama yaşı, dumanın yoğunluğu, günlük ve toplam içilen miktar hastalığın gelişimini etkilemektedir. Bazı meslekler nedeniyle toz, duman ve çeşitli gazların solunması, iç ve dış ortam kirliliği, sosyoekonomik durum, diyete bağlı faktörler, alfa-1 antitripsin eksikliği, çevresel ve genetik faktörlerin de hastalık gelişiminde etkili olduğunu bilinmektedir.

KOAH yakınmaları nelerdir?
KOAH’da en sık görülen yakınmalar öksürük, balgam çıkarma ve nefes darlığıdır. Nefes darlığı çeken kişi, yol yürümek istemez, günlük işlerini azaltır, markete gitmeye çekinir ve zamanla evden çıkmamayı tercih eder hale gelir. Bu şekilde giderek artan fiziksel aktivite azalması, hastanın yaşam kalitesini bozarak hastalığın ilerlemesine neden olur, sakatlık ve ölüme yol açar. Bu nedenle, hem bu hastalığın önlenmesi hem de ilerlemesinin engellenmesinde ‘fiziksel aktivitenin arttırılması’ gerekmektedir.

KOAH tanısı nasıl konur?
KOAH'ın tanısı, basit ve ağrısız bir test olan “nefes ölçüm testi” ile kolayca konabilmektedir. Ek olarak akciğer filmi, balgam tahlili ve kan tetkikleri yapılabilir.

KOAH tedavisi nasıl yapılır?
KOAH’lı bir bireyin yapması gereken ilk iş sigarayı bırakmaktır. Sigara bağımlılığı tedavi edilebilen bir hastalıktır. Birey kendi başına sigarayı bırakmayı başaramıyorsa, bu amaçla hekime başvurması gereklidir. Bunun dışında, zararlı toz ve dumanlardan uzak durulması, grip ve zatürre aşılarının yapılması ve nefes yoluyla alınan ilaçlarını düzenli kullanılması ve bunların eğitimlerinin verilmesi gereklidir. Tedavinin yanı sıra hastalara fiziksel aktivitenin önerilmesi, solunum tekniklerinin öğretilmesi ve uygulatılması sağlanmalıdır. Pulmoner rehabilitasyon adını verdiğimiz bu multidisipliner yaklaşım hem hastalık gelişimi, hem hastalığın ilerlemesi ve kötü sonuçlarının önlenmesinde önemli bir adımdır. Herkesin yapabileceği bir aktivite olan yürüyüş, düzenli fiziksel aktivitenin sağladığı hemen tüm yararları sağlayabilmektedir.

KOAH önlenebilir bir hastalık mıdır?
Aşağıdaki tabloda, Dünya Sağlık Örgütü bulaşıcı olmayan 4 temel hastalık grubunda (yukarıdan aşağıya kalp-damar hastalıkları, şeker hastalığı, kanser ve kronik solunum hastalıkları) önlenebilir 4 temel risk faktörünü (soldan sağa sigara kullanımı, sağlıklı olmayan beslenme alışkanlıkları, fiziksel aktivitenin azlığı, alkolün zarar verecek kadar tüketilmesi) paylaşmıştır. Sigara hastalık nedenlerinin hepsinde temel faktördür. Bunun anlamı başta KOAH olmak üzere kronik hastalıkları bu en temel faktörlerle ilgili önlem alırsak önleyebiliriz.

Kaynak:
1-Türk Toraks Derneği halk eğitim sayfası https://www.toraks.org.tr/halk/