Genellikle dudaklarda ve ağız çevresinde önce bir kaşıntı ardından bir kabarcıkla kendini gösteren uçuklar, içi sıvı dolu kabarcık şeklinde çıkar ve sonra da patlayarak yaraya dönüşürler. Rahatsızlık 7-10 gün sürer. Uçuk nadiren, dişeti ve sert damakta da görülebilir.
Uçuk, virüslerin neden olduğu yaygın bir enfeksiyondur. Uçuğa neden olan bu virüsler tıpta ‘Herpes Simpleks Virüsleri’ olarak adlandırılırlar.
Bir kere uçuk çıktıktan sonra bunun zaman içerisinde tekrarlama olasılığı oldukça yüksektir. Bazı kişilerde yılda iki – üç kez uçuk çıkar ancak virüsü kapmış olan bazı kişilerde ise uçuk hayatları boyunca sadece bir kez çıkar. Ek olarak virüsü taşıdığı halde vücutlarında hiç uçuk çıkmayan, virüsün hep ‘uykuda’ kaldığı kişiler de vardır. Uçuk virüsü sinir hücrelerinde uykuya geçtikten sonra bir daha yaşam boyu hiç aktifleşmeyebilir.
Uçuk virüslerinin HSV-1, HSV-2, HSV-3 gibi ayrı ayrı sınıflandırılan 8 türü vardır. Genital uçuklardan daha çok HSV-2 virüsünün, yüz bölgesindekilerden ise HSV-1 virüsünün sorumlu olduğu görülmekle birlikte her iki virüs de hem yüz hem genital bölgede uçuklara neden olabilir.
Uçuk Nasıl Bulaşır?
Uçuk virüsleri en çok tükürük ve yakın temas yoluyla bulaşır. Virüsü taşıyan kişinin tükürüğünden, ortak kullanılan eşyalardan veya cinsel ilişki yoluyla kişiden kişiye geçebilir. Virüsün bulaşması için ortada bir uçuk olmasına gerek yoktur ve bu da önlem almayı zorlaştırır. Çoğu kişi virüsü küçükken yetişkinlerden kapar. Küçük çocukları öpmek veya yanaklarını sıkarak sevmek uçuk virüsünün bulaşması açısından risklidir.
Öpüşmek veya bardak, çatal-kaşık, havlu, makyaj malzemesi, tıraş bıçağı benzeri eşyaların ortak kullanımı virüsün bulaşmasına yol açabilir. Virüs bulaşması için uçuğun çıkmış olması gerekmez dedik ama bir uçuğa dokunmak da virüsü bulaştırır. Ağzınızdaki uçuğa dokunduktan sonra eller iyice yıkanmazsa, uçuk vücudun başka bir bölgesine sıçrayabilir.
Uçuk virüsü kolay bulaşan bir virüs olduğundan uçuk sorunu da oldukça yaygın bir sorundur.
Uçuk Neden Çıkar?
Stres uçuğa neden olabilir ama ancak vücudunuzda uçuk virüsü varsa bunu yapabilir.Vücuda giren virüs her zaman aktif değildir. Bir anlamda pusuya yatar ve vücudun, bağışıklık sisteminin zayıf düşmesini bekler. Uçuk virüsünü tetikleyen nedenler şöyle sıralanabilir:
- Adet dönemi
- Ağır diyabet
- Ameliyat olmak
- Aşırı alkol tüketimi
- Aşırı A vitamini alınması
- Enfeksiyonlar
- Güneşte kalmak
- Hamilelik
- Hormonal Değişimler
- Kansızlık
- Sık sık farklı kişilerle cinsel ilişki
- Stres
- Uykusuzluk
- Virüsün etkilediği (uçuk çıkan) bölgenin yaralanması
- Vücut direncini düşüren, ateşli hastalıklar
- Yetersiz Beslenme
- Yorgunluk
- Yüksek ateş
- Ayrıca AIDS, egzama, ciddi yanıklar, kemoterapi ve organ nakli tedavisindeki ilaçlar uçuk tetikleyicisi olabilir.
Genital Uçuk (Genital Herpes) Neden Olur?
Genital uçukların ana nedeni daha önce belirttiğimiz gibi, vücuda uçuk virüsü bulaşmış olmasıdır. Genital uçuklara daha çok HSV-2 virüsü neden olur ama yapılan son araştırmalar HSV-1 virüsünün de genital uçuğa neden olabildiğini göstermiştir. Yüz bölgesinde olduğu gibi genital uçuklarda ağrılı kabarcıklar ve yaralar şeklinde görülür. Ayrıca akıntı, ateş, halsizlik, baş ağrısı gibi başka belirtiler de uçuklara eşlik edebilir.
Uçuk nasıl önlenebilir?
- Bir lezyon görüldüğünde; ağız ve burun içi, genital bölge gibi alanlar enfeksiyona karşı korunmalıdır.
- Genital bölgesinde uçuk olan bir kişi ile cinsel temastan kaçınılmalı ya da koruyucu önlemler alınmalıdır.
- Eğer bir uçuk mevcutsa uçuğun daha da yayılmasını önlemek için lezyonu patlatmaktan kaçınılmalıdır.
- Birine ya da kendi vücudunuzda enfeksiyon bulaşma riski olan yerlere dokunmadan önce eller iyice yıkamalıdır.
Uçuk, hem erişkin hem de çocuklarda oldukça sık gözlenen enfeksiyonlardan biridir. Yapılan araştırmalar insanların yaklaşık %60’ının hayatlarının bir döneminde uçuk çıkarmış olduğunu göstermektedir.